Mi b’ub’u kja ne xoñijomu d’a ts’itr’i k’u o ts’aa in kjuarma ne jaguar,
angeze dya k’o mi mama nank’u kja mi pezi dyecha yeje ts’ee ñe dya go mbara kjo mi b’ejmi nank’u mi tes’e kja ya zaa,
ñe mi unudiji kjo nujna mi cheb’i k’u gi pezi kja in ngumu.
In chu’u nujna ts’tr’i na mi nge zana,
in nana o jñusb’u a kjanu nank’u o mimi ma mi d’adyo zana,
me mi juezi ñe mi maja.
Ne zana dya mi pezi na pjunku e kjuar- ma,
pje d’a nromingo,
ma o ma tuu nreje o chotr’u d’a dyoxu k’a a gue saraji,
nujna me ma zoo ñe me mi wuejme nank’u gue suruji kjo na tr’ezi kja in ngua.
Z’ana dya o su’u kjanu dagu jango ne dyoxu mi s’utr’u in ngua,
ñe o tsapju k’u dya go pizhi,
o chotr’u d’a zaa k’u go ts’a k’u go mbosu,
mi cheb’i d’a ts’imixi,
o ts’a k’u go pjongu pje nujna o chor’u,
o dak’u ñe o cheb’i kja in jmii.
Zana o unudiji dabadiji kja in ngumu o ma juu d’a trjedyi,
k’u gue unu in ts’ita k’u o xi- pji k’u go ñuñu ma b’ejmi mi nee.
Dya mi b’ub’u in taa ñe o nzhogu dabadiji.
Ma o zaja,
ne dyoxu a gue mbo’o in kue,
xi mi sutr’u in kua pje dyakxi ma zezhi,
zana o nruñujomu kjanu dyok’u ne tr’ezi un mi pezi kja in kua ne dyoxu ngechjo o xinch’i jango nzi kjanu mbedya,
tsike gue unidiji jango dyakxi o jñanra ne jñiji.
Zana kjanu o nanga me mi maja nank’u gue mbozu nujna dyoxu naa,
kjanu o zhogu kja in ngumu.
Ne xoñijomu ma poru ga kja ne zana k’u nudya a ma maja in kua ñe ma zezhi,
in dye a mi zatr’a kja in ñijmo.
Ma ye nzhaa mi pjos’u in nana k’u mi pa poo kja ne jñi- ñi,
ma xoru mi paa kja ne ngunxoru,
kja ne jñiji mi eñe kjo in kjuarma mi unidiji,
me mi maja k’u go unidiji.
Mi b’ub’u e paa k’u mi totr’u jango mi zho- du ne jaguar kja ne pjiño,
pje mi kjaa k’u dya mi janrra ngekua in kjuarma dya go pizhi,
a gue jñanarra,
angeze a wue unu nguentr’a k’u a go otrjo nujna dyoxu na,
nank’u ye b’ezo mi potrju na punkju nge- chjo k’u go majaji,
pje angezeji dya ma- baraji k’u nujna mi na joo,
d’a un paa,
ne jaguar o mbedye ngekua go mabra k’u ximi mi so’o k’u go unidiji,
ñ ego majab’i,
pje in kjuarma e zana o o su’u nank’u mi mama k’u o s’aa,
kjanu mojyi dya nreb’e e z’ana,
k’u o b’ob’u kjanu jñanrra na joo,
nu- jna mixi na gue ts’aa d’a jaguar k’u me mi su’u ya b’ezo,
o ngeje nre jñanra nre daja,
kjanu unibidiji,
ga kjanu o mb’uru o ts’ab’i kjuarma,
mi b’ub’u e paa k’u mi pedyeb’i mi paa nzhodub’i kja ne pjiño.
In kjuarma e z’ana o xipji k’u dya go maa nank’u mi so’o go ts’apju wuench’i,
pje e z’ana mi jezi ñe dyakxi mi janrra in kjuar- ma yo mi pjoji kja ne ngunxoru,
mi paa janrra nujna ñe mi junb’u e tsexo ñe e ts’imu k’u me mi nee.
D’a nu pa’a o zatr’a kja in ngumu e b’ezo k’u mi nee k’u go sidyi in ta e z’ana,
an- gezeji mi mama k’u mi pezi ne jaguar ñe mi pjoru,
pje angezeji dya mi para pja ma soji.
Ma o dyara nujya e luna o b’ugu daba- diji o ma ñjñanrra in kjuarma ne jaguar,
d’a b’ezo ximi o b’ugu jango gue ma e z’ana,
e z’ana o sonu dabadiji ñe kjanu ma d’año jñiji ngekua dya go ch’otr’u ne jaguar.
Ma a go zatratjo kja ne jñiñi ñe o mama k’u dyako go mama k’u na punkju e b’ezo mi kjaa k’u go suru ne ts’itr’i,
pje o zara yo mi pjotu ye tee,
nank’u mi pjoruji na joo.
E z’ana o xipji k’u go suruji ñe dya o jyesiji o sidyiji d’año pjoru.
In kjuarma o mama k’u go pjoru jango go mimiji nank’u dya k’oko mi pjoruji jango mi mimi.
E z’ana dya o jyesi in kjauarma ne jaguar ngeku xi go unidib’i a kjanu o nrojo na punkju e medalla ma mi unidiji.
AUTORA DEL CUENTO
Isabel Gama
TRADUCCIÓN Y LOCUCIÓN
EN MAZAHUA DEL ORIENTE
Jessica Moreno Gómez
CORRECCIÓN Y REVISIÓN
DE ESTILO EN ESPAÑOL
Ytzel Maya
ILUSTRACIÓN Y FORMACIÓN
Lilia Isabel Martínez Ruiz
RESPONSABLE DE DISEÑO
DEPARTAMENTO DE DISEÑO MULTIMEDIA
Fernando Ivan Dupotex Herrera
DESARROLLO DE AUDIOLIBROS
DEPARTAMENTO DE DISEÑO DE
MATERIALES DE LENGUAS INDÍGENAS
Luis Flores Martínez
INSTITUTO NACIONAL DE LENGUAS INDÍGENAS
DIRECCIÓN GENERAL
Juan Gregorio Regino
DIRECCIÓN DE POLÍTICAS LINGÜÍSTICAS
Alejandra Arellano Martínez
DIRECCIÓN DE COMUNICACIÓN SOCIAL
Rogelio Hermenegildo García
RESPONSABLE DE LA PUBLICACIÓN
COORDINACIÓN DE DIFUSIÓN
Y ASUNTOS INTERNACIONALES
Gloria Jadra Gutiérrez