Ra dämixi ge bui ha ra zänä
Bihanarapahanaraxekirahai,
narabätsigebiy‘oi n‘aradämixi,
peinto‘obixipi ngetho in te ma da camfri ge n‘a ra tuka bätsi ge tu r‘eta ma yoho zänä da poni pa ñ‘eni ha ya y‘e ya za ne da toge ra dämixi ngu n‘a ra mbon‘i bui ha ra ngu.
Ra thuhu nu‘a ra bätsi ge ra zänä nu ra nänä ge bi huts‘i nu ra thuhu ngetho bi soho ha n‘a dezna,
ko ra yot‘i ne nthede hmi.
Zänä in bi za bi tu ndunthi ya y‘oui ha ra nguxadi pe n‘a ra hoga pa,
ndomingo bi ma da hä ra dehe ge bi tsudi ra zi mbon‘i ge bi tagi ha n‘a ra bojado ge bi uni ra zi ua,
ge xi ra hotho ra zi mbon‘i ko ra zi ntudixi.
Zänä in ntsu pa bi käm‘i habu ra mbon‘i xa tets‘e ra zi ua,
bi rapi ra paha ko n‘a ra za bi ne da xoti ra tuka mbon‘i ge ngu n‘a ra zi mixi,
bi nset‘i ko ra za ge bi u‘aki,
bi ñ‘atsi ha ra hmi epubintheni.
Zänäbiturandumui nepubitihibimaharangupadahänarahuei,
bi rapabi un ra zi xita ge bi xipi da juki hamu xi majuani da ot‘e ra b‘edi.
In bi y‘obu ra dada ge bi za bi poni xi rihi.
Hamu bi pengi ko ra zi mbon‘i ra zi mixi ya bi tsaya,
bi nzabi,
zänä bi ñudi n‘a ra zi n‘adu ra mbon’i ko ra huei bi toge ya boja,
ko ra ya gat‘i ra zi dämixi bi xoti ko ya zi nzaki bi bongi,
ra zi mbon‘i bi tihi ha ra ñu in to‘o bi thogi.
Zänä bi nangi ko ra johya ge bi za bi xoti ra tuka mixi nepu bi ma ha ra ngu.
Ra xihmhai da poni ndunthi ngu zänä ge bi tu ya ts‘edi ma ua ya ma y‘e ge soho ha ya ñähmu.
Hamu da soho ra nde da fat‘si ra nänä da hoki ya hoga ot‘e pa da pa ha ra tuka hnini,
epuhayaxudidamaranguxadi,
harañudazadañ‘eni koyaku,
xibihodatihi.
N‘a rapabizabihandiyakuhuradämixihayandäpo,
peintebixipiyazikupainda ntsu,
njabu bi thogi ya jeya bi ode ge ra dämixi ya in da y‘o ha ra xihmhai ngetho ya ñ‘oho xi ho,
ngu ya ñ‘eni,
zänä in bi beni ge nu‘a ra zi t‘umxi,
bi te ngu n‘a ra tsed‘i dämixi,
n‘a ra pa ra dämixi bi poni ge ha ra ndäpo pa da xahni ya bätsi ge nehe tsa da tihi,
pe ya ku bi beni ge ra dämixi in bi ñ‘eni,
xi bi tihi,
bi ntsu in bi tom‘i ra zänä ge bi handi xahño ge majuani ra t‘umxi ge nubye ge n‘a ra dämixi ge gatho ya jäi tu ra ntsu.
Zänä ne ra dämixi bi handa ya da bi za bi xipi ge ne da tihi xi rihi bestho xi bi punt’si yoho ya y‘oui,
zänä da ma ha ya ndäpo ko ra zi dämixi ha ra ya xui pa da handi.
Unyakurazänäbixipigeingemadapumfrigen‘aradämixi,
in ot ́erasu,
rayapaindaneda handi ya ku pa da ma da rapi te da ñuni ra zi dämixi ge xi ho ya mu ko ra gexo.
N‘arapabisohonayañ‘ohoharangu gebienadazits‘iradadaneranänänezizänä ngetho bi xipi nuyu tu ra dämixi ge xi honi ndunthi ya pa po thogi.
Ra zi zänä bi tihi pa da handi ra zi ku pe ya ñ‘oho bi handi ne bi tihi,
ra zi bätsi ge xi beni xahño te da pefi,
bi tihi ha n‘a ra luga ge in bi y‘o ra zi dämixi,
bi tihi gatho ra tuka hnini,
in to‘o bi handi ge ya ñ‘oho teni n‘a ra zi bätsi,
mant‘ä bi hu ya jäi ge su ra zi tuka hnini.
Zänä bi xipi te bi ne bi o‘te ya ñ‘oho ha un ra zi mbon‘i,
ya ts‘o jäi bi ma ra fadi,
in bi za bi poni.
Ra zi nänä ne ra zi dada ra zi bätsi bi ne bi ma na n‘a ra hai habu da bui xahño.
Zänä zantho ya thogi pa bi handi ra zi yo‘ui pa da tihi,
da ñ‘eni.
Nehe bi za bi tu ya ntähä ge ya tihi pa da rapi ya mudi luga.
Ge xi tihi ndunthi ne in da tu ra nzabi.
AUTORA DEL CUENTO
Isabel Gama
TRADUCCIÓN Y LOCUCIÓN
EN OTOMÍ DEL VALLE DEL MEZQUITAL
Isabel Perez León
CORRECCIÓN Y REVISIÓN
DE ESTILO EN ESPAÑOL
Ytzel Maya
ILUSTRACIÓN Y FORMACIÓN
Lilia Isabel Martínez Ruiz
RESPONSABLE DE DISEÑO
DEPARTAMENTO DE DISEÑO MULTIMEDIA
Fernando Ivan Dupotex Herrera
DESARROLLO DE AUDIOLIBROS
DEPARTAMENTO DE DISEÑO DE
MATERIALES DE LENGUAS INDÍGENAS
Luis Flores Martínez
INSTITUTO NACIONAL DE LENGUAS INDÍGENAS
DIRECCIÓN GENERAL
Juan Gregorio Regino
DIRECCIÓN DE POLÍTICAS LINGÜÍSTICAS
Alejandra Arellano Martínez
DIRECCIÓN DE COMUNICACIÓN SOCIAL
Rogelio Hermenegildo García
RESPONSABLE DE LA PUBLICACIÓN
COORDINACIÓN DE DIFUSIÓN
Y ASUNTOS INTERNACIONALES
Gloria Jadra Gutiérrez