Nu jña'a mama k'o ngets'k'oji, mama jango ga mink'oji, jango ga tsja'a ne xoñijomu̷, ñe k'o in jña'a ri pa̱ra̱goji jankjo ba e̱nji. 

Na xoñijomu̷ ko b'u̷b'u̷ na punkju̷ jña'a ngeko ri pe̷s'i ku̷ tonjo ko texe yo jña’a ñe yo d’año xoñijomu̷ ko b'u̷b'u̷ yo jña’a, d’a jñiñi ko b'u̷b'u̷ k’o d'año jña'a ko na zezhi, k’o na jotjo ñe k’o me na zo’o ga ñaji, ngeko ye nte'e ko in m'u̷b'u̷ ri ma̷ja̷ mbara tsja'a na tonjo na jo'o mbara yo n'año nte'e ñe ne B'ondo. Yo jñiñi ko ja̷ra̷ a B'ondo so̷'o̷ ra nuji, ñe ra a̷ra̷ji k’u̷ mama yo nte'e o ma ra jña'a ko n'año nte'e k’o kja’a ra nuji d’año xoñijomu̷ kja in jñiñi.

Mbara ra a̷ra̷ji ñe ra pje̷chiji na jo'o yo in tro̱jo̱ yo in tsja'a yo jña'a, pe̷s'i ra poru̷ji nu jña'a k'a nru d'año jña'a ngekua ra pa̱ra̱ji k'o ne'e ra mama, jero ma ra kjaji pe̷s'i ra kjaji na jo'o mbara ke dya ra b’e̷zhi k'o ne’e ra mama k'o jña'a ndexe yo d'año jña'a yo b'u̷b'u̷ a B’ondo.

Ngekua o dya̷t’a̷ji xiskuama k'o gi pe̷s'i nudya in dye̷'e̷, ngeje kja na b'e̷pji k'a o tsja'a ne Sociedad Mexicana de Fisika, kja Instituto Nacional de Lenguas Indigenas (INALI) ñe k'o ti'i ñe xunt'i k'o jmuru̷ mbara ro poru̷ nu jña'a jñanjicha a yo d'año jña'a yo b'u̷b'u̷ a B’ondo, o tsaji ne b'e̷pji nujna k'o so̷'o̷ re opju̷ nujua kja xiskuama.

Nudya yo ñanto ts'ijña yo neji re so̷'o̷ ri a̷t’a̷ yo mama ñe ri pa̱ra̱ yo kjaji k'o nu Fisika yo o tsjaji d'año jña'a, ngekua a kjanu so̷'o̷ ra ñaji na jo'o nrexe yo pa̱ra̱ yo nte'e yo b'u̷b'u̷ kja jñiñi B’ondo, ngekua a kjanu so̷'o̷ ra kjaji ke kja dyomu̷ yo nza kja yo pe̷s'i yo jña'a yo jñiñi ñe ra tsjapu̷ji ra s’e̷zhi na punkju̷ yo jña'a yo b'u̷b'u̷ a B’ondo.

Nu ts'ixiskuama pe̷s'i texe k'a b'e̷pji k'a o tsja'a na punkju̷ nte'e, ri neji nuts'k'e men ri ma̷ja̷ ma ri jñanda, ñe ra tsjak'u̷ ri ma̷ja̷ ñe ri mbeñe jango ba e̱kje̱, ri ma̷ja̷ ma ri dya̷ra̷ jango d'año ga jña'a ye jña'a yo b'u̷b'u̷ in jñiñi B’ondo ñe ndexe yo pa̱ra̱ yo in jñiñi nu jñiñi B’ondo.