Convención Interamericana sana katyi to'on, nanà tyo'on ya'vi, xi on ní nadita sa náa xi ñade'e

Tu'un savi (mixteco de Cañada bajo)


Artículo èèn: Sa náa xi ñade'e kuù nreda sa tú va'a kida ñayii, ña nantya xu kukuù ñayii, sakùù ní ñá ñade'e, va'ni kada tsa kaní ña'an, ntsé'e nruù kue'e xáàn, ntsé'e u'vi nrasa'a ñá, u'vi kuñu íi ñá, u'vi sa sani iní ñá, du'vani tu iyo meèni ñá xi nra'a sa'a ñá, ña iyo ñá xi da'a ñuù.

Sa náa xi ñade'e, kuù sa kañá'an, sa kida ntse'e xi kuñu íi ñá, xi sa ntsé'e kida sa u'vi diki ñá.

a. Va'ni kukuù núu nreta da'a ñá, ña nrúù ña'an ní ñá. Tsiyée du'va kida, iyo ni ñá nruù ñá, ña íyo ñá xi ñayii; díi sanáa kuù tuku, sa kaña'an xi sa teña'an ntsé'e.

b. Va'ni du'va kukuù ñuù xi dokada dàvà kaà ñayii. Sa náa kuù, sa teña'an ntsé'e xi kuñu íi ñá, sa kaña'an ntsé'e, sa diko ña'an, sana diko ña'an xi kuñu íi ñá, sana du'u ña'an, xi sa tyidiki ña'an nuù tyiño ñá, ve'e dakua'a ñá, ve'e tàtà sa'an ñá, ña enka xityi iyo vevá ñayii.

c. Sa náa xi ñade'e va'ni du'va kada tade'e tastuni nreta ñuù, ña tú sakida tade'e sa du'va kida ntsé'e tsiyée xi ñade'e.

Artículo uni: Ñuù Ko'yo nreda ñade'e iyo to'on na'ma ñá'an xáàn, sana koò va'a ñá, xi sa namà náa ñayii xáàn.

Artículo komi: Nreta to'on na'ma ñá'an kuù nró kú:

a. Naku kuù ye'e ñù'ù kuù nró sa iyo nró ñuyii.

b. Naku kuù ye'e ñù'ù xi nreda kuù nra'a sa'a nró, sa sani iní nró xi sa xini tú'ní nró.

c. Nreta to'on na'ma ñá'an sana kuù nrikúnu meè nró xi wa'a natsá'a ña'an kuù nró.

d. Sa nama nro'oka nró.

e. Naku kuù ye'e ñù'ù sa kuù nró ñayii, xi wa'a na koto tsáa ña'an xi nreta ku da'a nró.

f. Tutu tastuni na ntsa'a ña'an èèn nùù kuù nró, tani kida xi nreta tsiyée.

g. Nreta ve'e nani tribunal, kama ní na ntsa'a nreta ku tyiño nró, xi nanà kuiìn ku to'on nró sa tuva'a kida ñayii ku nró, sa kida ntsé'e xi ku to'on nró sa na'ma ñá'an kuù nró.

h. Kune'e nró to'on na'ma ñá'an sa va'ni naku yuku nró.

i. Na koò to'on na'ma ñá'an xi nreta sa kantyísa nró to'on ñu'u xi sa kantyisa meè nró.

j. Nakuù ki'in nro tyiño ñuù xi va'ni na tyota'an nró nreta tyiño ketuù kida ñuù.

Convención Interamericana para Prevenir, Sancionar y Erradicar la Violencia contra la Mujer

español


Artículo 1: La violencia contra la mujer es cualquier acción o conducta, basada en su género, que le cause la muerte, daño o sufrimiento físico, sexual o psicológico, tanto en su vida privada como en el ámbito público.

La violencia contra la mujer incluye la violencia física, sexual y psicológica.

a. Puede ocurrir dentro de la familia o con la pareja que viva. El agresor puede vivir o haber vivido con ella; comprende entre otros la violación maltrato y abuso sexual.

b. También puede suceder en la comunidad y lo puede hacer cualquier persona. Comprende la violación, el abuso sexual, la tortura, la trata de personas, la prostitución forzada, el secuestro y acoso en el lugar de trabajo, escuelas, clínicas o cualquier otro espacio público.

c. La violencia contra la mujer puede ser hecha por el Gobierno o puede tolerar cuando esto sucede.

Artículo 3: En México todas las mujeres tenemos derecho a una vida libre de violencia.

Artículo 4: Los derechos que tenemos son:

a. Que se respete nuestra vida.

b. Se respete nuestra integridad física, psíquica y moral.

c. El derecho a la libertad y a la seguridad personales.

d. A no sufrir tortura.

e. A que se respete nuestra dignidad personal y se proteja a nuestra familia.

f. Que la Ley nos proteja igual que a los hombres.

g. Que los tribunales nos atiendan rápido y que nos amparen contra actos que violen nuestros derechos.

h. Tener derecho a organizarnos.

i. Derecho a tener nuestras creencias religiosas y personales.

j. Tener acceso a ser funcionaria pública y poder participar en los asuntos públicos.




Tu'un savi (mixteco de Cañada bajo)